Sex reassignment surgery (SRS)

Wat is SRS of een geslachtsaanpassende operatie?

Sex reassignment surgery (SRS) of een geslachtsaanpassende operatie, ook bekend in het Engels als ‘gender reassignment surgery’ of ‘bottom surgery’, omvat een aantal plastische en reconstructieve chirurgische ingrepen met als doel de genitaliën van de patiënt overeenstemmend te maken met hun geslachtsidentiteit.

In het geval van MtF (‘Male to Female’ of van man naar vrouw) betekent dit dat de mannelijke genitaliën waarmee de patiënt is geboren, worden omgevormd in een esthetisch nauwkeurige en functionele vagina. Onder de zorg van een deskundige chirurg kan normaal urineren, minimale littekenvorming en het behoud van de erogene gevoeligheid worden bereikt.

Man-naar-vrouw-operaties zijn een reeks complexe ingrepen zoals de orchiectomie (= het verwijderen van de testikels), clitorisreconstructie, reconstructie van de grote en kleine schaamlippen, creatie van de venusheuvek en een vaginoplastiek. Deze ingrepen worden vaak gebundeld en staan bekend als een primaire vaginoplastiek. In sommige gevallen kan de orchiectomie enkele maanden van te voren worden uitgevoerd.

Welke methode gebruiken we?

De methode die in onze kliniek wordt gebruikt (de primaire vaginoplastiek) is grotendeels dezelfde als die van de volgende chirurgen:

• Prof. Dr. Stanislas Monstrey 
  Dr. Monstrey is professor plastische chirurgie in België en een vooraanstaand lid van het Centrum voor Seksuologie en Gender van het Universitair Ziekenhuis Gent, waar wekelijks zowel FtM- (vrouw-naar-man) als MtF-operaties (man-naar-vrouw) worden uitgevoerd. Daarnaast is hij het hoofd van het Brandwondencentrum van het Universitair Ziekenhuis Gent (UZ Gent).
• Dr. Suporn Watanyusakul 
  Dr. Suporn Watanyusakul MD is een esthetische, plastische en reconstructieve craniofaciale chirurg die gespecialiseerd is in SRS (Sex Reassignment Surgery), FFS (Facial Feminisation Surgery of faciale feminiserende chirurgie) en Augmentation Mammaplasty (AM of borstvergroting) operaties. Zijn kliniek bevindt zich in Chonburi, Thailand.

Aan de hand van hun methode wordt de penishuid (indien deze overvloedig aanwezig is) gebruikt om de voering van de vagina te creëren. Indien er onvoldoende huid is, wordt er scrotale huid (of van een andere donorplaats zoals de onderbuik) getransplanteerd. De scrotale huid of de penishuid moet daarom eerst haarloos zijn. Soms kan een deel van de eigen plasbuis worden gebruikt als onderdeel van het epitheel of dekweefsel.  Op deze manier kan een vaginale opening en een aanzienlijke penetratiediepte worden bereikt. Een deel van de eikel wordt gebruikt om een clitoris met gevoel te creëren, die in staat is tot een orgasme. De plasbuis wordt verkort en bevindt zich tussen de clitoris en de vaginale opening, zodat er normaal geplast kan worden. Grote en kleine schaamlippen worden op een esthetische manier gecreëerd.

Wie kan SRS ondergaan?

Hieronder vindt u de voorwaarden voor wie een primaire vaginoplastiek kan en mag ondergaan. Deze zijn vastgelegd in de publicatie ‘Standards of Care’ (7de editie) van de World Professional Association for Transgender Care (WPATH).

Mensen die:

• een consistente en goed gedocumenteerde diagnose van geslachtsdysforie hebben;
• helder zijn en in staat zijn om een volledig geïnformeerde beslissing te nemen en toestemming te geven voor de behandeling;
• van meerderjarige leeftijd zijn die geldt in een bepaald land.
• geen absolute medische contra-indicaties hebben (medische aandoeningen die het te riskant zouden maken om de operatie uit te voeren);
• minstens 12 maanden onafgebroken feminiserende hormoonvervangingstherapie volgen;
• minstens 12 maanden aaneengesloten leven in de genderrol die in overeenstemming is met hun genderidentiteit. Dit criterium is gebaseerd op de klinische consensus van deskundigen dat deze ervaring de patiënten ruimschoots de gelegenheid biedt om de gewenste genderrol te ervaren en zich sociaal aan te passen, alvorens deze onomkeerbare operatie te ondergaan.

Praktisch gezien heeft een patiënt:

• een verwijsbrief nodig van de behandelaar (psycholoog, psychiater, seksuoloog...);
• moet hij volwassen zijn;
• in staat om beslissingen te nemen;
• en moet hij/zij minstens 12 maanden lang transversale hormonen hebben genomen (oestrogenen, Androcur is niet voldoende). 

Procedure

Bij het intakegesprek wordt de procedure bekeken en toegelicht. Vragen worden beantwoord. De eerdere medische en persoonlijke voorgeschiedenis wordt genoteerd en er wordt bepaald of de patiënt een goede kandidaat is. Het klinisch onderzoek zal de procedure bepalen (hoeveelheid huid, noodzaak tot epilatie, specifieke procedure-elementen...). 

Er wordt een operatiedatum gepland. De operatie vereist een 7 dagen durend verblijf in het ziekenhuis. De nacht voor de ingreep wordt er een darmreiniging of lavement uitgevoerd (door het drinken van vloeistoffen). Als alternatief kunnen de patiënten ook astronautenvoeding nemen (volledig verteerbaar, geen darmrust) gedurende 7 dagen voor en 7 dagen na de ingreep. Dit wordt soms beter verdragen en voorkomt vervuiling van het postoperatieve verband.

Na de operatie blijft het vaginoplastiekverband 5 dagen gesloten en wordt daarna geopend voor inspectie.

Herstel

Chirurgische wonden worden dagelijks gereinigd en moeten droog en schoon worden gehouden tot ze volledig zijn genezen. Het vaginakanaal moet dagelijks worden gereinigd om complicaties en infecties te voorkomen.

4 tot 6 weken na de operatie is het over het algemeen mogelijk om weer aan het werk te gaan.

Dilatatie (= het geleidelijk vergroten en verbreden van de vagina aan de hand van staafjes of dilatatoren) wordt meestal aanbevolen voor de eerste 6 maanden na de operatie. Na 6 maanden, als de patiënt regelmatig geslachtsgemeenschap heeft, is het gebruik van dilatatoren niet meer nodig. Het dilatatiebehandeling vereist het gebruik van dilatatoren met een diameter van 20 mm tot 32 mm en een lengte van ongeveer 13 cm. In eerste instantie worden ze drie keer per dag gebruikt gedurende ongeveer 50 minuten per keer. Zodra de gewenste afmetingen zijn bereikt, zal het voldoende zijn om ze 2-3 keer per week te gebruiken, of minder als de patiënt regelmatig geslachtsgemeenschap heeft. Het is nodig om een royale hoeveelheid glijmiddel op waterbasis aan te brengen voor het gebruik van de dilatatoren, om weefselschade en pijn te voorkomen.

Totdat de transplantatie van de vrouwelijke voortplantingsorganen mogelijk wordt door medische vooruitgang, is zwangerschap niet mogelijk voor transgender vrouwen.

Wanneer revisieoperaties worden aangevraagd is het meestal om de esthetiek van de resultaten te verbeteren, maar soms is een secundaire vaginoplastiek nodig om de functionaliteit van de neovagina te verbeteren.

Wat kunt u verwachten na SRS?

• Een neovagina met vaginale opening en aanzienlijke penetratiediepte
• Een clitoris met gevoel, in staat tot een orgasme
• Normaal plassen
• Grote en kleine schaamlippen

Wat kunt u niet verwachten na SRS?

• Auto-lubrication (Een zelfsmerende vagina)

Mogelijke complicaties

Risico's en complicaties van chirurgische ingrepen voor de geslachtsverandering van man naar vrouw omvatten algemene risico's die niet specifiek zijn voor deze operatie, maar gelden algemeen voor alle operaties. Dit gaat om risico's in verband met algemene anesthesie, intra-operatieve en postoperatieve bloedingen, infecties, littekens, vertraagde genezing, accidentele schade aan de omliggende weefsels.

Onder de specifieke risico's in verband met SRS zijn er urethrale  vernauwingen, vernauwing van de neovagina, vleesvernauwing van de nieuwe plasbuis, rectovaginale fistels, necrose of afstoting van een huidtransplantaat, verlies van gevoeligheid, ongewenste afmetingen van de neovagina enz.

Een secundaire vaginoplastiek waarbij de sigmoïd wordt gebruikt (een deel van de dikke darm) brengt ook het risico van abdominale verklevingen en anastomotische lekken met zich mee.

Praktisch

Preoperatief traject:

Deze operatie is onomkeerbaar. Daarom moet u er zeker van zijn. U moet het traject met inbegrip van psychologische begeleiding, hormoontherapie en een levensechte testperiode doorstaan.  Daarnaast moet u toestemming krijgen van een gediplomeerd psychiater en endocrinoloog. Dit is wettelijk verplicht.

Bepaalde aanpassingen van de behandeling, medische tests, bloedonderzoeken of bloeddonaties zijn verplicht:

• Autologe bloeddonatie om te gebruiken tijdens en na de operatie
• Stop hormoonvervangingstherapie met oestrogenen 1 maand voor de operatie om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen.

Permanente epilatie bereidt de huid voor die nodig is voor deze operatie. Dit omvat het scrotum en de schacht van de penis. Elektrolyse heeft de voorkeur.

Tijdens een preoperatieve consultatie beslissen we samen waar we de huidtransplantatie kunnen verkrijgen om de binnenkant van de vagina te vervolledigen. Ook de gewenste diepte van de vagina wordt besproken.

Voor de operatie: 

• Profylactische antibioticatherapie - 24 uur voor de operatie
• Darmvoorbereiding met vloeibare voeding, klysma's en/of laxeermiddelen, afhankelijk van de gekozen operatietechniek en de chirurg. Alternatief zijn astronautenvoedingsmiddelen.

Operatielocatie:

De operatie vindt plaats in het Sint-Elizabeth Ziekenhuis in Zottegem (NIET in de 2pass Clinic in Antwerpen) met een 7-daagse opname in het ziekenhuis.

Maak een afspraak

We doen ons uiterste best om deze informatie up-to-date te houden. Mocht u iets zien wat niet meer klopt, of heeft u een vraag, vul dan het onderstaande formulier in!